Prokalcytonina (PCT) — biomarker z wyboru ułatwiający diagnostykę sepsy
Prokalcytonina jest uważana za biomarker o działaniu zarówno diagnostycznym, jak i prognostycznym, zapewniający lekarzom oddziałów ratunkowych i oddziałów intensywnej terapii kluczowe narzędzie wspomagające rozpoznanie sepsy. Pomaga w podejmowaniu decyzji dotyczących stosowania antybiotyków i potencjalnie poprawia wyniki kliniczne [1].
Prokalcytonina (PCT), 116-aminokwasowy polipeptyd prohormon kalcytoniny, okazał się pomocny w diagnostyce sepsy i mający duży potencjał poprawy klinicznej oceny pacjentów [1].
PCT jest syntetyzowana głównie w komórkach C tarczycy oraz, w mniejszym stopniu, w tkance neuroendokrynnej innych narządów, np. płuc i jelit. Prawidłowe stężenia prokalcytoniny we krwi są bardzo niskie. Normalny poziom prokalcytoniny we krwi jest bardzo niski.
Jednakże jej wytwarzanie może być stymulowane niemalże w każdym narządzie przez cytokiny prozapalne, a zwłaszcza endotoksyny bakteryjne, np. podczas sepsy, co powoduje uwolnienie dużych ilości prokalcytoniny do krwi.
Sprawia to, że stężenia prokalcytoniny można wykorzystać jako biomarker np. sepsy. Im wyższe stężenie PCT, tym wyższe prawdopodobieństwo infekcji ogólnoustrojowej i sepsy [2].
Ta korzystna kinetyka PCT umożliwia potencjalnie wcześniejsze rozpoznanie sepsy i lepsze monitorowanie jej postępu. Podstawową korzyścią z oznaczania PCT jest zatem pomoc w wykrywaniu bakteryjnych infekcji ogólnoustrojowych, takich jak sepsa, a liczne badania wskazują na potencjalną rolę PCT w rozpoznawaniu i leczeniu np. sepsy [2–4].
Jeden z ostatnich artykułów autorstwa Schuetz i wsp. oferuje zalecenia dotyczące antybiotykoterapii u pacjentów oddziałów SOR i OIT na podstawie stopnia nasilenia zmian klinicznych, prawdopodobieństwa zakażenia bakteryjnego i poziomów PCT. Zobacz dane 1–3 [1].
Coraz bardziej udokumentowane dowody na stosowanie PCT jako biomarkera diagnostycznego do wczesnego wykrywania sepsy
Jak podaje grupa robocza Sepsis-3, obecnie nie ma żadnego uznanego testu diagnostycznego do rozpoznania sepsy [5].
Rozpoznanie sepsy wymaga dokładnego monitorowania i obserwacji pacjenta. Filozofia ta jest również stosowana w inicjatywie Sepsis Six [6], NICE Guideline NG51 [7] i 2018 sepsis bundle [8]. Łączy monitorowanie i działania proaktywne, które powinny być wykonane w ciągu godziny, przy czym jednym z nich jest podanie dożylne empirycznych antybiotyków.
W ciągu ostatniej dekady intensywnie badano rolę biomarkerów wspomagających diagnozowanie i leczenie zakażeń i sepsy. Pomiar prokalcytoniny jest obecnie powszechnie stosowany w wielu częściach świata, aby wspomagać rozpoznanie np. sepsy i określić czas trwania antybiotykoterapii [9].
W porównaniu z białkiem C-reaktywnym (CRP) — innym biomarkerem stosowanym często w celu ułatwienia rozpoznawania ustrojowego stanu zapalnego lub zakażenia — prokalcytonina charakteryzuje się lepszą biokinetyką przejawiającą się wcześniejszym wzrostem stężeń w przypadku infekcji bakteryjnej lub sepsy oraz szybszym spadkiem po opanowaniu zakażenia [10].
Stosowanie antybiotykoterapii kierowanej przez PCT
Zastosowanie PCT jest opisane w wytycznych Surviving Sepsis Campaign [9], z sugestią, że prokalcytonina może być stosowana do zarządzania antybiotykami i lekami przeciwustrojowymi. Wskazane byłoby zmierzenie poziomu PCT w fazie diagnostycznej sepsy, aby przed podaniem antybiotyków uzyskać wstępną wartość wyjściową [11].
W przypadku podejrzenia sepsy antybiotykoterapię empiryczną należy rozpocząć natychmiast, a pacjenta skierować do OIT. Zaleca się regularne powtarzanie testów PCT, aby się upewnić, że pacjent reaguje na leczenie (rys. 1–3).
Osłabienie intensywności terapii antybiotykowej jest podstawą programów zarządzania antybiotykami i wiąże się z drobnoustrojami mniej opornymi, mniejszymi efektami ubocznymi oraz niższymi kosztami (wytyczne SSC 2016) [9].
Wytyczne SSC na rok 2016 sugerują, że pomiar poziomu prokalcytoniny:
- może być wykorzystany do skrócenia czasu trwania antybiotykoterapii u pacjentów z sepsą
- może być wykorzystany do zaprzestania stosowania antybiotyków empirycznych u pacjentów, u których początkowo zdiagnozowano sepsę, ale później dowody kliniczne na obecność zakażenia są ograniczone
Szereg badań klinicznych potwierdziło skuteczność i bezpieczeństwo terapii kierowanej PCT [3, 12, 13-16]. Dzięki pomiarom poziomu PCT czas trwania ABx u chorych zarówno w warunkach SOR, jak i OIT został skrócony o kilka dni, bez uszczerbku dla bezpieczeństwa klinicznego [11, 13, 15, 16].
Literatura
1.Schuetz P. et al. Procalcitonin (PCT)-guided antibiotic stewardship: an international experts consensus on optimized clinical use. Clin Chem Lab Med 2019; 57, 9.
2. Becker KL, Snider R, Nylen ES. Procalcitonin assay in systemic inflammation, infection, and sepsis: Clinical utility and limitations. Crit Care Med 2008; 36,
3. Tang H, Huang T, Jing J, Shen H, Cui W. Effect of procalcitoninguided treatment in patients with infections: a systematic review and meta-analysis. Infection 2009; 37.
4. Jones AE, Fiechtl JF, Brown MD, Ballew JJ, Kline JA. Procalcitonin test in the diagnosis of bacteremia: a meta-analysis. Ann Emerg Med 2007; 50.
5. Singer M, Deutschman CS, Seymour CW, et al. The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis-3). JAMA 2016; 315, 8.
6. Daniels, R.; Nutbeam, T.; McNamara, G.; Galvin, C. The sepsis six and the severe sepsis resuscitation bundle: A prospective observational cohort study. Emerg. Med. J. 2011, 28.
7. National Institute for Health and Care Excellence. Sepsis: Recognition, Diagnosis and Early Management (NICE Guideline NG51). 2016. Available online: https://www.nice.org.uk/guidance/ng51 (last accessed June 2020)
8. Levy, MM. Evans, LE. Rhodes, A. The surviving sepsis campaign bundle: 2018 update. Crit. Care Med. 2018; 46.
9. Rhodes A, Evans LE, Alhazzani W, et al. Surviving Sepsis Campaign: International Guidelines for Management of Sepsis and Septic Shock: 2016. Intensive Care Med 2017; 43, 3.
10. Meisner M, Tschaikowsky K, Palmaers T, Schmidt J. Comparison of procalcitonin (PCT) and C-reactive protein (CRP) plasma concentrations at different SOFA scores during the course of sepsis and MODS. Crit Care 1999; 3.
11. Broyles M. Impact of Procalcitonin-Guided Antibiotic Management on Antibiotic Exposure and Outcomes: Real-world Evidence. Open Forum Infectious Diseases 2017.
12. Balk RA et al. Effect of procalcitonin testing on health-care utilization and costs in critically ill patients in the United States. CHEST 2017; 151.
13. Christ-Crain M, Stolz D, Bingisser R et al. Procalcitonin guidance of antibiotic therapy in community-acquired pneumonia: a randomized trial. Am J Respir Crit Care Med 2006; 174.
14. Schuetz P, Briel M, Christ-Crain M et al. Procalcitonin to guide initiation and duration of antibiotic treatment in acute respiratory infections: an individual patient data meta-analysis. Clin Infect Dis 2012; 55.
15. Christ-Crain M, Jaccard-Stolz D, Bingisser R et al. Effect of procalcitonin-guided treatment on antibiotic use and outcome in lower respiratory tract infections: cluster-randomised, singleblinded intervention trial. Lancet 2004; 363.
16. Bouadma L, Luyt C-E, Tubach F et al. Use of procalcitonin to reduce patients’ exposure to antibiotics in intensive care units (PRORATA trial): a multicentre randomised controlled trial. Lancet 2010; 375.
Na tej stronie wykorzystywane są pliki cookies
Pliki cookiesWprowadź poprawny adres e-mail
W wiadomości e-mail wyślemy zaproszenie do logowania za pomocą Microsoft Azure AD
Kliknij „Rozpocznij” w wiadomości e-mail, aby zaakceptować zaproszenie
Nie udało nam się przetworzyć Twojej prośby z powodu błędu komunikacji
W celu autoryzacji użytkowników firma Radiometer używa usługi Microsoft AZURE Active Directory (AZURE AD)
Firma Radiometer wykorzystuje AZURE AD do zapewnienia bezpiecznego dostępu do dokumentów, zasobów i innych usług na naszym portalu informacyjnym dla klientów i partnerów.
Możesz zalogować się do portalu dla klientów Radiometer za pomocą tych samych danych logowania, jeśli Twoja firma już korzysta z AZURE AD.
Główne zalety
- Można wykorzystać już istniejące dane logowania Active Directory
- Jedno logowanie
- Te same dane do przyszłych usług
Prośba o dostęp
Otrzymasz zaproszenie do naszych usług w wiadomości e-mail po zatwierdzeniu Twojej prośby.
Po zaakceptowaniu zaproszenia możesz zalogować się do portalu dla klientów Radiometer za pomocą tych samych danych logowania, jeśli Twoja firma już korzysta z AZURE AD. W innym przypadku, pocztą e-mial zostanie wysłane jednorazowe hasło do zalogowania się.